7 pytań o bezpieczeństwo pożarowe

1. Gdzie znajdziemy przepisy i wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej budynków w Polsce?

Przepisy i wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej (ppoż) budynków w Polsce wynikają głównie z **Rozporządzenia Ministra Infrastruktury** w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zawiera ono szczegółowe zasady dotyczące projektowania i wykonania budynków w sposób ograniczający możliwość powstania pożaru oraz zapewniający bezpieczeństwo w razie jego wystąpienia.

Dodatkowo istnieją inne akty prawne, takie jak **Ustawa o ochronie przeciwpożarowej** oraz **Prawo Budowlane**, które również określają wymagania i obowiązki związane z ochroną ppoż. Te przepisy są niezbędne do zapewnienia, że budynki są bezpieczne i że istnieją odpowiednie procedury na wypadek pożaru. Obowiązują również rozporządzenia wykonawcze oraz normy techniczne, które precyzują konkretne wymagania dotyczące instalacji przeciwpożarowych, materiałów budowlanych czy procedur ewakuacji. Odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów ppoż spoczywa na właścicielach, zarządcach lub użytkownikach budynków. W przypadku pożaru, procedury postępowania są zazwyczaj określone przez lokalne przepisy i mogą obejmować dochodzenie prowadzone przez prokuratora oraz ocenę odpowiedzialności osób zarządzających budynkiem.

Zgłaszanie zaobserwowanych odstępstw od warunków ochrony ppoż należy robić do właściwych organów, takich jak Państwowa Straż Pożarna lub lokalne jednostki nadzoru budowlanego. Regularne kontrole i przeglądy są również ważne, aby upewnić się, że poziom ochrony ppoż jest na odpowiednim poziomie, a wszelkie niezgodności są szybko identyfikowane i naprawiane. Zatajenie wiedzy o niezgodnościach może skutkować odpowiedzialnością prawną.

2. Jak unikać zagrożenia pożarem?

Aby unikać zagrożenia pożarem, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad bezpieczeństwa:

Przestrzeganie przepisów i norm bezpieczeństwa pożarowego: Ważne jest, aby przestrzegać wszystkich obowiązujących przepisów, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa ppoż.
Instalacja systemów awaryjnych: Na wyposażeniu obiektu powinny znaleźć się czujki dymu i deszczownice uruchomiane w razie wykrycia zagrożenia ogniem.
Regularne sprawdzanie instalacji: Należy regularnie sprawdzać instalacje elektryczne, grzewcze i gazowe, aby zapobiec awariom mogącym prowadzić do pożarów.
Edukacja i szkolenia: Pracownicy oraz mieszkańcy powinni być regularnie szkoleni w zakresie zachowania w przypadku pożaru, aby wiedzieli, jak reagować i ewakuować się w bezpieczny sposób.

Zachowanie ostrożności i dbałość o środki bezpieczeństwa są kluczowe w zapobieganiu pożarom. Pamiętanie o tych zasadach i ich stosowanie w praktyce może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia awarii i jej tragicznych skutków.

3. Dlaczego mimo tylu systemów ochrony ppoż wciąż dochodzi do niebezpiecznych pożarów?

Mimo istnienia wielu systemów ochrony przeciwpożarowej wciąż dochodzi do dużych i niebezpiecznych pożarów w Polsce.

Wpływ mają warunki środowiskowe, takie jak suche i gorące dni oraz bliskość lasów, w których coraz częściej dochodzi do pożarów wynikających ze zmian klimatycznych. Niestety wciąż zdarzają się także pożary spowodowane przez działania sabotażowe lub celowe podpalenia. Zaprószenie ognia może być także wynikiem błędu ludzkiego, takiego jak zostawienie niedopałków papierosów. Od drobnej iskry może dojść do ogromnego pożaru, szczególnie w przypadku hal produkcyjnych, w których znajdują się środki chemiczne. Takiej sytuacji przyczynia się niedostateczna konserwacja i dbałość o utrzymanie systemów ochronnych takich jak czujki czy gaśnice.

4. Skąd wiemy, że jesteśmy bezpieczni w budynku? Jak szybko i skutecznie sprawdzić poziom ochrony ppoż obiektu?

Aby sprawdzić, czy jesteśmy bezpieczni w danym budynku i ocenić poziom ochrony przeciwpożarowej obiektu, można podjąć kilka prostych działań, takich jak znajomość planu ewakuacji, monitorowanie instalacji alarmowych. Warto jednak rozważyć także dodatkowe czynności — konsultacje z personelem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i ewaluacja codziennych zachowań i procedur wykonywanych przez pracowników. Może okazać się, że sytuacje tworzące zagrożenie są łatwe do przewidzenia i można im zapobiegać, tworząc alternatywne rozwiązania we współpracy z pracownikami BHP.

5. Na kim spoczywa odpowiedzialność za pożar albo sytuacje potencjalnie niebezpieczne?

Odpowiedzialność za pożar lub sytuacje potencjalnie niebezpieczne w Polsce spoczywa na kilku podmiotach, zgodnie z przepisami prawa:

Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku: Są oni odpowiedzialni za przestrzeganie przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, wyposażenie budynku w wymagane urządzenia przeciwpożarowe, zapewnienie konserwacji oraz napraw urządzeń przeciwpożarowych, a także zapewnienie bezpieczeństwa osobom przebywającym w budynku
Osoby fizyczne, osoby prawne, organizacje lub instytucje korzystające z budynku: Muszą one zabezpieczyć budynek przed zagrożeniem pożarowym i ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych
Jednostki straży pożarnej: Państwowe i ochotnicze jednostki straży pożarnej odpowiadają za działania ratownicze w ramach ochrony ppoż
W przypadku wywołania pożaru osoba odpowiedzialna może podlegać karze aresztu, grzywny albo karze nagany, zależnie od okoliczności i skutków zdarzenia.

6. Jak wygląda procedura po pożarze, kiedy prokurator, jaką odpowiedzialność ponosi właściciel/zarządca/obsługa techniczna?

W przypadku wystąpienia pożaru procedura postępowania wygląda następująco:

Wzywanie pomocy: Należy niezwłocznie powiadomić służby ratunkowe, dzwoniąc na numer alarmowy.
Ewakuacja: Osoby w budynku powinny natychmiast opuścić obiekt, korzystając z dróg ewakuacyjnych.
Zgłoszenie szkody: Po bezpiecznym opuszczeniu budynku i przybyciu służb ratunkowych, właściciel lub zarządca powinien zgłosić szkodę ubezpieczycielowi.
Ocena stanu budynku: Służby ratunkowe, w tym straż pożarna i policja, wzywają nadzór budowlany do oceny stanu technicznego budynku.

W kwestii odpowiedzialności prawnej to właściciel, zarządca lub obsługa techniczna budynku ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Są oni zobowiązani do przestrzegania przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, wyposażenia budynku w wymagane urządzenia przeciwpożarowe, zapewnienia ich konserwacji oraz napraw, a także zapewnienia możliwości ewakuacji osobom przebywającym w budynku. W przypadku niedopełnienia tych obowiązków mogą oni ponieść odpowiedzialność cywilną lub karną, w zależności od okoliczności i skutków pożaru.

7. Czy za zatajenie posiadanej wiedzy o niezgodnościach z warunkami ochrony ppoż grozi odpowiedzialność?

Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej, właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, a także inne podmioty korzystające z obiektu, są obowiązani do przestrzegania przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych oraz zapewnienia bezpieczeństwa osobom przebywającym w budynku. Naruszenie tych przepisów, w tym zatajenie wiedzy o niezgodnościach, może skutkować odpowiedzialnością cywilną lub karną, w zależności od okoliczności i skutków zdarzenia.

Pracownik, który nie przestrzega przepisów ochrony ppoż, również podlega odpowiedzialności w trybie i na zasadach ustalonych w przepisach kodeksu karnego, w tym za spowodowanie zdarzeń zagrażających zdrowiu i życiu. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości związanych z ppoż kontrolerzy mogą nakazać usunięcie ich w określonym terminie lub nawet zamknięcie obiektu do czasu usunięcia uchybień.

*Ku przestrodze*

Lista 5 największych pożarów w Polsce:

Pożar centrum handlowego Marywilska 44 w Warszawie: W maju 2024 roku doszło do pożaru w tym wielkim centrum handlowym, co wzbudziło podejrzenia i mogło być częścią wojny kognitywnej.
Pożar w szpitalu psychiatrycznym w Górnej Grupie (1980): Tragiczny pożar, który pochłonął życie 55 pacjentów z powodu nieszczelności przewodu kominowego.
Pożar lasu w nadleśnictwie Rudy Raciborskie (1992): Pożar, który pochłonął ponad 9 tysięcy hektarów lasu.
Pożar w Stoczni Gdańskiej podczas koncertu Golden Life (1994): Tragedia, która miała miejsce na koncercie zespołu Golden Life
Pożar nielegalnego składowiska odpadów w Siemianowicach Śląskich.

Te wydarzenia przypominają o znaczeniu przestrzegania przepisów ochrony przeciwpożarowej i konieczności regularnych kontroli stanu technicznego budynków oraz instalacji, aby zapobiegać podobnym katastrofom w przyszłości.