Nadążyć za postępem

Raport wskazuje, że znajdujemy się w nowej, przełomowej fazie rozwoju rynku logistycznego, której rytm wyznaczają innowacje poprawiające wydajność procesów i bezpieczeństwo pracowników – aż 70% badanych przedstawicieli rynku magazynowego spodziewa się, że w ciągu najbliższych lat to właśnie automatyzacja i robotyzacja najbardziej przyczynią się do rozwoju logistyki.

Najważniejsze trendy – automatyzacja, e-commerce i ESG

Eksperci są przekonani, że to właśnie automatyzacja jest najważniejszym zjawiskiem kształtującym dzisiejszy rynek magazynów. Prognozuje się, że do 2030  r. wartość rynku automatyzacji magazynowej na całym świecie osiągnie aż 51 mld dolarów, co odpowiada rocznemu tempu wzrostu wynoszącemu 23%. Nowoczesne technologie umożliwiają dokładne monitorowanie i sterowanie operacjami, co przekłada się na wzrost wydajności, wzmacnia bezpieczeństwo i poprawia jakość obsługi klienta.

Specjaliści podkreślają też znaczenie e-commerce, co znajduje potwierdzenie w danych. W 2023 r. popyt brutto na powierzchnie magazynowe w Polsce wyniósł ponad 5 mln mkw., przy udziale sektora e-commerce wynoszącym 600 tys. mkw. Jednocześnie branża ewoluuje wraz ze zmieniającymi się oczekiwaniami najemców szukających coraz bardziej elastycznych rozwiązań i różnorodnych powierzchni magazynowych.

Te trendy oznaczają duże zmiany na rynku magazynów, które warto przeprowadzić w sposób odpowiedzialny środowiskowo i społecznie. Rosnące presje regulacyjne, społeczne i biznesowe sprawiają, że uwzględnianie zasad ESG zyskuje na znaczeniu wśród polskich firm, choć jedynie 28% badanych przedsiębiorstw w pełni adresuje w swoich strategiach wszystkie trzy filary kryjące się za tym skrótem.

Pierwszy z nich, czyli aspekt środowiskowy, jest najlepiej rozwinięty ze względu na coraz bardziej rygorystyczne regulacje prawne oraz fakt, że wielu przedsiębiorców upatruje w zmianach proekologicznych szansę na oszczędności. Poważne i kompleksowe podejście do zasad zrównoważonego rozwoju to jednak przepis na zwiększoną odporność na zachodzące na naszych oczach zmiany w myśleniu o biznesie.

Zielone światło dla ekologii

W badaniach przeprowadzonych latem 2023 r. wśród kluczowych interesariuszy branży logistycznej w Europie aż 80% ankietowanych wskazało zwiększone wymagania ESG za ważne lub bardzo ważne podczas planowania nowych inwestycji logistycznych i przemysłowych. Co więcej, w 2023 r. zaobserwowano wzrost liczby najemców logistycznych w Europie dążących do osiągnięcia zerowej emisji netto CO2. Aż 51% najemców posiada wyznaczony budżet na realizację tego celu.

Spośród trzech obszarów ESG to właśnie kwestie środowiskowe cieszą się największym zainteresowaniem. Eksperci zapytani o najczęściej stosowane zrównoważone rozwiązania w branży logistycznej wskazują na poprawę efektywności energetycznej, np. poprzez energooszczędne systemy oświetleniowe w magazynach (62%) oraz zastosowanie odnawialnych źródeł energii (46%). Co trzecia ankietowana osoba doceniła popularność rozwiązań zmniejszających ślad węglowy transportu, np. poprzez ograniczenie zużycia paliwa (33%), niewiele mniej wskazań uzyskała opcja mówiąca o efektywnym gospodarowaniu odpadami (29%).

Dla 74% badanych europejskich firm priorytetem jest zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych, a 56% deklaruje działania w celu zmniejszenia zużycia zasobów. Rozwiązania prośrodowiskowe wykorzystuje się na wszystkich etapach procesów logistycznych i na różnych – życia obiektów magazynowych.

– W nowych inwestycjach sięgamy po stal o niższej emisyjności, drewniane elementy konstrukcji i poprawiamy parametry izolacji ścian i dachów, co zwiększa wydajność energetyczną magazynów. Będziemy też testować pompy ciepła jako alternatywne źródła ogrzewania. Z kolei w istniejących budynkach szukamy m.in. możliwości montażu fotowoltaiki tam, gdzie dachy hal zostały do tego wcześniej przygotowane. Te i inne podobne działania realizujemy w ścisłej współpracy z klientami, reagując na ich „zielone” potrzeby – przykłady rozwiązań prośrodowiskowych podaje Christophe Brzezinski, Head of Technical Development w GLP Poland.

Organizacje skłonne są przeprowadzać zmiany w kierunku odpowiedzialnych praktyk z powodów finansowych, biznesowych i wizerunkowych, ale przede wszystkim pod naciskiem przymusu legislacyjnego i w obliczu groźby kary – twierdzi tak aż 79% badanych polskich przedsiębiorców. Szczególnie dużo dzieje się na poziomie unijnym, a fundamentem szczegółowych dokumentów jest Europejski Zielony Ład, którego celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej Unii do 2050 r.

Największe wyzwania ESG

Najwięcej polskich przedsiębiorców wskazuje na niedostateczny dostęp do ekspertów i doradców w zakresie ESG (40%) oraz brak zasobów ludzkich (34%). Nowe obowiązki generują dodatkowe koszty, co stanowi barierę dla 27% firm. Ponadto 71% przedsiębiorstw z sektora handlu nie potrafi oszacować wydatków związanych z dostosowaniem organizacji do wymogów ESG. Kolejnymi wyzwaniami są niejasności legislacyjne oraz brak dostępu do wiedzy, na które wskazuje 22% badanych. Wśród największych wyzwań regulacyjnych przedsiębiorcy wymieniają Rozszerzoną Odpowiedzialność Producenta, opłatę opakowaniową oraz opłaty od produktów w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego. Do największych wyzwań sektora należą:

1. Osiągnięcie zeroemisyjności

Łańcuchy dostaw odpowiadają za 50–70% kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa, uwzględniając pozyskiwanie materiałów, produkcję, magazynowanie oraz transport – około 90% emitowanych gazów cieplarnianych powstaje na tym etapie. Firmy logistyczne są pod dużą presją w kwestii redukcji emisji dwutlenku węgla, przez co wprowadzanie ekologicznych rozwiązań będzie głównym trendem w łańcuchach dostaw w najbliższych latach. Obecnie tylko 38% przedsiębiorstw zakłada osiągnięcie zerowej emisji netto, z czego 25% deklaruje, że dokona tego do 2030 r., a łącznie 67% planuje zrealizować to założenie do 2040 r. Najwięcej operatorów logistycznych za najważniejsze uznaje dokonanie zmian w zakresie transportu drogowego (64%). Za ważne uważają też zrównoważone rozwiązania na etapie pozyskiwania materiałów (49%), produkcji dóbr (36%) oraz w transporcie ostatniej mili (33%). Za najmniej istotne uznają zaś zmiany w sprzedaży detalicznej (11%).

2. Infrastruktura dla dekarbonizacji transportu

Wybór paliwa jest kluczowy w osiąganiu celów zerowej emisyjności. Na drugim miejscu są inwestycje w infrastrukturę ładowania pojazdów elektrycznych – coraz więcej firm tworzy własne stacje do ładowania, a 64% najemców zwraca uwagę na ich obecność przy wyborze magazynu, jednak nie rozwiązuje to problemu ograniczonych zasięgów akumulatorów. W celu zachowania ciągłości transportu konieczne jest stworzenie sieci stacji ładujących.

3. Zbieranie i bezpieczeństwo danych

Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych wymaga ciągłego śledzenia poziomu ich produkcji. Na rynku pojawiają się platformy i aplikacje pomagające monitorować ślad węglowy w czasie rzeczywistym, co zapewnia wgląd w procesy logistyczne; jednocześnie rosnąca digitalizacja i automatyzacja zwiększają ryzyko ataków cybernetycznych. Wycieki danych i pogorszenie reputacji mogą wpływać na opóźnienia w realizacji zamówień. Globalnie około jedna trzecia firm logistycznych martwi się o bezpieczeństwo danych, a specjaliści ds. łańcucha dostaw uważają incydenty związane z cyberbezpieczeństwem za najważniejsze zagrożenie dla branży w nadchodzących latach.

4. Weryfikacja partnerów biznesowych

Technologie cyfrowe ułatwiają gromadzenie danych w organizacjach, jednak mają swoje bariery. Wyzwaniem jest zbieranie informacji od dostawców, szczególnie mniejszych, którzy często mają niską świadomość celów i rozwiązań ESG. Brak narzędzi do pomiaru każdego obszaru ESG, zwłaszcza w sferze społecznej, stwarza ryzyko wprowadzania zmian tylko na papierze. Dotyczy to trudno mierzalnych wskaźników, jak np. poszanowanie praw człowieka.

5. Zróżnicowana legislacja

Łańcuchy dostaw mogą być bardzo rozbudowane, szczególnie w przypadku międzynarodowych korporacji. Duża liczba podmiotów działających na terenie różnych państw generuje problemy związane z przepisami obowiązującymi na danym terytorium. Zróżnicowane standardy sprawiają, że jednolite przestrzeganie wymogów jest kosztowne i skomplikowane. Brak globalnej standaryzacji utrudnia porównywanie danych pochodzących z różnych regionów.

Pożądane korzyści uboczne technologii

Szacuje się, że dojście do neutralności klimatycznej łańcuchów dostaw do 2050 r. wymaga zainwestowania ponad 100 bilionów dolarów w skali globu, a do jej osiągnięcia niezbędne jest wykorzystanie rozwijających się technologii cyfryzacji i automatyzacji, które przynoszą korzyści finansowo-operacyjne i jednocześnie pozytywnie wpływają na poszczególne aspekty zrównoważonego rozwoju. Przykładowo zwiększenie kompaktowości magazynu poprzez automatyzację przyczynia się do obniżenia kosztów związanych ze zużyciem energii, a większość cyfrowych urządzeń wyposażona jest w funkcje ułatwiające efektywne zarządzanie zasobami i zwiększające bezpieczeństwo pracowników.

W branży logistycznej stale postępuje też wdrażanie sztucznej inteligencji (AI) – 50% organizacji związanych z łańcuchem dostaw planuje do końca 2024 r. zainwestować w aplikacje obsługujące AI i zaawansowane możliwości analityczne. Implementowanie sztucznej inteligencji rozwija się szczególnie w takich obszarach, jak planowanie tras, optymalizacja ładunków, przewidywanie zapotrzebowania klientów oraz zarządzanie flotami, obiektami i zapasami. Wszystko to przynosi duże oszczędności energii, paliwa i ograniczenie wydzielania emisji.

– W kontekście wykorzystania modeli AI do optymalizacji przestrzeni magazynowej oraz procesów intralogistycznych istotny jest dostęp do informacji w czasie rzeczywistym. Nie tak łatwo go osiągnąć, ponieważ w cały system zaangażowani są także przewoźnicy, spedytorzy, dostawcy i odbiorcy. Na to wyzwanie odpowiadają awizacja dostaw oraz rezerwacja slotów czasowych, rozumiane jako zautomatyzowany proces, a nie zwykłe określenie czasu dostawy. Tego rodzaju optymalizacja pracy magazynu może przynieść nawet 25-procentową poprawę wydajności operacyjnej – komentuje Piotr Roczniak, Head of Business Consulting & Data w CargoON.

S i G w ESG

Autorzy raportu zwracają jednak uwagę na konieczność szerszego rozumienia zrównoważonego rozwoju.

– Popularność działań ekologicznych cieszy, choć warto zaznaczyć, że jedynie 28% badanych przedsiębiorstw uwzględnia w swoich strategiach wszystkie trzy filary ESG, czyli kwestie środowiskowe, społeczne i zarządcze. Te pierwsze przyjęły się pod wpływem presji legislacyjnej, społecznej i biznesowej, a jednocześnie wielu przedsiębiorców upatruje w nich szansę na oszczędności – dodaje Dominik Różewicz, Lead Analyst w ThinkCo.

Czynniki społeczne związane są z relacjami z dostawcami, klientami, lokalnymi społecznościami oraz przede wszystkim pracownikami. Niemal 30% badanych przedsiębiorstw uwzględnia je w swoich strategiach w niewielkim stopniu lub wcale, czyli trzy razy częściej niż w przypadku kwestii środowiskowych. To może się jednak zmieniać wraz z rosnącą presją dotyczącą braku odpowiedniej kadry – aż 69% firm z branży transportu, logistyki i motoryzacji wskazuje na niedobór pracowników o pożądanych umiejętnościach. Jak twierdzą eksperci ThinkCo, przedsiębiorcy są zmuszeni poświęcać więcej uwagi warunkom pracy, dbając o równe szanse zatrudnienia, uczciwe wynagrodzenia, dostęp do opieki zdrowotnej czy podejmowanie aktywności na rzecz równości i różnorodności.

Dobrym przykładem jest integracja społeczna, która stanowi jeden z trzech filarów strategii ESG przyjętej przez Accolade.

– W Parku Konin, który uzyskał ocenę BREEEAM Outstanding na poziomie 90%, stając się najwyżej ocenianym budynkiem przemysłowym w Polsce, dużo uwagi zwrócono na jego otoczenie.  Pracownikom zapewniono strefę do ćwiczeń, miejsca na przechowywanie rowerów oraz elektryczne stacje ładowania, zachęcając ich do zdrowego trybu życia oraz korzystania ze zrównoważonego transportu. Wokół parku zasadzono rodzime gatunki drzew i krzewów, tworząc nowe siedliska dla owadów i wpływając na rozwój tych ekosystemów – komentuje Joanna Sinkiewicz, Group Commercial Director w Accolade.

Obok czynników środowiskowych i społecznych zasady ESG obejmują również ład korporacyjny. Pod tym hasłem kryje się kultura organizacyjna danego przedsiębiorstwa wyznaczająca ramy dla jego funkcjonowania. Składa się na nią zestaw podstawowych zasad, praktyk i procesów, za pomocą których możliwe jest zarządzanie firmą. Ze wszystkich trzech filarów ład korporacyjny wypada najgorzej, ponieważ w pełni zaadresowane działania w jego zakresie deklaruje tylko 32% firm.

Raport Magazynowe ESG. Zrównoważony rozwój w branży logistycznej jest dostępny do pobrania TUTAJ.