Ubierz obiekt w lekki strój

Modernizacja fasady i sztuka kompromisu

Na ile integralną częścią budynku jest fasada? W znakomitej większości fasada jest silnie zespolona ze strukturą obiektu. Oddzielenie jej lub modernizacja jest zadaniem złożonym i często wykraczającym poza standardowe prace renowacyjne. Jednak najczęściej nie wymagają pozwolenia na budowę.

Jeśli obiekt nie jest zabytkiem bądź nie znajduje się w obszarze chronionym przez konserwatora zabytków, właściciel ma dość dużą swobodę w kreowaniu fasady swojego obiektu. Ważne tutaj jest również uwzględnienie praw architekta co do integralności jego dzieła, ale jeśli zespół prawny zadba o ten aspekt, możemy zacząć przygotowywać się do metamorfozy obiektu.

Modernizacja jednak zawsze wiąże się z potrzebą akceptacji i uznania ograniczeń wynikających ze stanu zastanej materii. Choć ograniczenia twórczo wykorzystane mogą wspomóc zdefiniowanie zmiany, to jednak całkowite uwolnienie wyobraźni możliwe jest dopiero przy konstrukcji nowego obiektu i dostępu do innowacyjnych materiałów budowlanych. Czasami takim ograniczeniem mogą być lokalne plany zagospodarowania przestrzeni. Chociaż i te można potraktować jako punkt wyjścia, a nie klatkę.

Nowy obiekt – nowe możliwości 

I choć chciałbym napisać, że w przypadku projektowania nowego budynku możliwe jest praktycznie wszystko, to na ziemię w te pędy sprowadzą nas trzy czynniki: cel zastosowania fasady i jej użyteczność, ograniczenia związane z wykorzystywaną technologią, która wpływa bezpośrednio na cenę realizacji i stopień skomplikowania projektu, a po trzecie materiał, jaki chcielibyśmy zastosować.

O ile szkło i fasady aluminiowe, bądź stalowe mają świetnie rozwinięty rynek dostawców a producenci betonu fasadowego (GRC) coraz silniej oddziałują na poczucie estetyki rynku, to wciąż nieodkrytym i mało praktykowanym materiałem jest kompozyt GRG (Glass Fiber Reinforced Gypsum).

To bardzo lekki, łatwo poddający się formowaniu i kształtowaniu, kompozytowy materiał świetnie nadający się do zabudowy dużych powierzchni przy minimalnym obciążeniu konstrukcyjnym. Jego wielką zaletą jest możliwość głębokiej personalizacji modułów i elementów oraz ich dopasowanie do konkretnych wymogów architektonicznych, czy projektowanych.

GRG świetnie nadaje się do projektowania zaskakujących wnętrz, o czym pisaliśmy w poprzednim wydaniu „Obiektów”

Odciążyć i skrócić czas

Bolesne zetknięcie z rzeczywistością rynku fasadowego, jak i każdego obszaru wymagającego dopasowania elementów w większym zakresie (czytaj: niesystemowego) jest czas realizacji i koszty personalizacji. Gdy chcemy zrealizować własny, niesztampowy i oryginalny projekt fasady napotykamy trudności – najczęściej są to: czas realizacji oraz wysokie koszty personalizacji. Decydując się na rozwiązanie opierające się o zagranicznych dostawców, a także odległe łańcuchy dostaw, możemy zderzyć się z faktem długiego czasu oczekiwania na dostawy i nieuzasadnionym wzrostem kosztów.

Dla zobrazowania: W przypadku betonu fasadowego, który wymaga przede wszystkim ogromnych nakładów materiału, czasu i bardzo zaawansowanej infrastruktury wytwórczej, każda zmiana czy adiustacja linii produkcyjnej wydłuża czas realizacji i dodatkowo, zwiększa koszt projektu. Dodatkowo wspomniany materiał posiada potężne ograniczenia w zakresie kształtowania elementów 3D, co sprzyja większym możliwościom i konfiguracji w zakresie kolorystyki, wielkości elementów i nieco innych faktur.

Musimy również uwzględnić wagę transportowanego materiału. I tak w przypadku fasady betonowej o powierzchni 2 000 m2, jeśli zdecydujemy się na płyty o grubości 1,5 cm, wówczas waga całej fasady wyniesie aż 140 ton! W przypadku przedmiotowej wykonania fasady z GRG – jej waga wyniesie jedynie 24 tony! Coraz bardziej istotny, a już od 2025 r. realnie przekładający się na bilans firm, aspekt ESG i emisji CO2 – poważnie obciążony jest emisyjnością transportu, również materiałów budowlanych na plac budowy!

To ogromne obciążenie zarówno dla obiektu i konstrukcji nośnej fasady/ścian nośnych, jak również dla zespołu realizującego montaż, nie wspominając już o samym transporcie elementów, który generuje wysoki poziom CO2. Problemem jest także montaż tak ciężkiego zestawu materiałów, który wymaga bardzo profesjonalnego zespołu monterów oraz ciężkiego sprzętu. Waga poszczególnych elementów tradycyjnej fasady kamiennej (czy betonowej) powoduje, że brygada wyspecjalizowanych monterów musi zużywać znaczną ilość drogich i certyfikowanych elementów złącznych, konsekwencją czego dodatkowe operacje wydłużają czas montażu, a waga montowanych elementów wymaga stosowania przerw w pracy wynikających z norm prawnych Kodeksu pracy i zasad BHP (ergo – zdecydowanie rośnie koszt roboczogodzin). Narastające zmęczenie ekip montażowych wynikających z obciążenia pracą może też przekładać się na jakość wykonanej pracy, a jej poprawa może być niemożliwa przy już zamontowanych ciężkich tradycyjnych płytach kamiennych, czy betonowych,

Produkcja materiału na fasadę o powierzchni 2000 m2 może potrwać zatem od 6-9 miesięcy, a koszty będą mocno zależne od modyfikacji elementów. Zatopienie każdego mocowania, gwintu czy uchwytu sprawia, że czas i cena takiego działania wzrastają.

Ciekawym pomysłem może być zastosowanie GRG – gipsowego kompozytu krystalicznego o strukturze atomowej w kształcie oktagonów. To niezwykle wytrzymały i jednocześnie ultralekki materiał o właściwie nieskończonych możliwościach personalizacji. Dzięki czemu stworzenie nowej fasady staje się o wiele prostszym projektem, a dostarczenie elementów na fasadę o powierzchni 2000 m2 zajmie zaledwie 2-3 miesięcy.

Fasada instant?

„Gipsellio” – to firma założona przez pasjonatów odpowiadających na coraz większą potrzebę zwiększenia elastyczności w obszarze realizacji projektów architektonicznych. Ich misją jest dostarczenie materiału przyszłości, dzięki któremu możliwe będzie realizowanie nawet najśmielszych wizji projektowych w zwinnym i elastycznym otoczeniu.

W oparciu o modelowanie obiektów w środowisku cyfrowym są w stanie oddać w fizycznej rzeczywistości kształty, formy i płaszczyzny najbardziej śmiałych projektantów. Wdzięczność użytkowania GRG polega nie tylko na tym, że możliwe jest szybkie uzyskanie wymaganych form, lecz także nadanie im indywidualnego koloru, faktury czy właściwości. Fasady z GRG stanowi również propozycję dla tych, którzy z powodu ograniczeń wynikających z projektów, czy innych wymogów budowlanych, nie są w stanie przeprowadzić gigantycznego i ciężkiego projektu, a mają ambicję by ubrać swój obiekt w nowoczesne szaty i nadać mu zdecydowany charakter.

Ich („Gipsellio”) lokalna manufaktura produkuje elementy fasad, dzięki którym uzyskasz bardzo głęboki i zarazem przystępny model personalizacji. Elementy – oprócz kształtu 3D – zyskują głębsze formy dostosowania. Mogą zostać wyposażone w warstwę termoizolacyjną lub elementy mocowań niezbędne do montażu na określonych przez inwestora konstrukcjach. Możliwości jest naprawdę wiele, jednak to, co najbardziej zwraca uwagę, to zdecydowane „odchudzenie” całego procesu – zarówno jeśli chodzi o sam proces, jak i wagę fasady.

Zmienić paradygmat

Nieprzypadkowo zatytułowałem ten artykuł odnosząc się mody, której trendy nieustannie się zmieniają. Najbardziej ikoniczne i rozpoznawalne elewacje to te, kojarzone na ogół z historią architektury, bądź te, które zdołały odcisnąć swoje piętno na historii społeczności i ze względu na swój charakter, zostały utożsamiane z pojęciem miejsca, te uważane za niezmienne i trwałe. Nie sposób również pominąć faktu, iż poważne marki kreujące trendy w swych branżach również ozdabiają swoje obiekty fasadami rozpoznawalnymi na całym świecie (bądź stającymi się inspiracją dla naśladowców).

Miejsce łączy w ramach jednego zbioru obiekt i jego architekturę, razem z kontekstem oraz ludźmi. Dotychczas miejsca tworzone były przez lata, jeśli nie dziesiątki lat. Budowały swoją pozycję i rozpoznawalność w ludzkiej świadomości, dzięki zdarzeniom oraz aktywności ludzkiej.

Jednak w ostatnim czasie zmiany na rynku nieruchomości przyspieszyły na tyle, że miejsce staje się nieoczywistą wartością w życiu jednostek i grup. Jego wartość ulega zmianie i częściowej degradacji. Budynek nie jest już zasobem rzadkim i luksusowym dlatego musi się wyróżnić. Przestrzenie kreowane są w krótkim czasie, nadawany jest im charakter i styl. Czasami są nietrafione i zamierają w konkretnych momentach, jak warszawska okolica Służewca, innym razem stają się miejscami, gdzie bije serce miasta.

Fasada musi sprawić, że w danej chwili i okolicznościach budynek będzie kojarzony, widoczny, a także zapamiętany. Wygląd to wizytówka i pierwsza warstwa skojarzenia z jaką ma do czynienia każdy użytkownik. Warto zatem rozważyć (zwłaszcza w przypadku tworzenia nowych projektów), czy zapewnienie lekkiej fasady, która jest łatwiejsza w modyfikacji i tańsza w realizacji nie stworzy nam możliwości szybszej przebudowy i dostosowania, gdy nadejdzie potrzeba odświeżenia wizerunku.

Dotyczy to również starszych obiektów, które nie mają naturalnie szans na konkurowanie z nowymi obiektami tworzonymi według poprzednio obowiązujących wzorców. Zmiana lub rebranding (większa dynamika kreowania zewnętrznego charakteru obiektu) jest ogromnym wyzwaniem, na które odpowiadać może wykorzystanie nowoczesnych, lekkich oraz degradowalnych materiałów. Być może czas skończyć z myśleniem, że elewacja powinna być zaprojektowana raz na zawsze i zdecydować się na większą elastyczność jakiej może potrzebować percepcja współczesnego człowieka. O tym jednak decydować będą poszczególne przypadki biznesowe.

Warto przyjrzeć się kosztom wykonania elewacji z tego nowoczesnego materiału i zadać sobie pytanie, czy dzięki ograniczeniu kosztów montażu, skróceniu czasu realizacji oraz woli inwestora do spojrzenia na problem pod innym kątem.

Montaż ekipa 20 osób , bez problemów logistycznych ( transport: zamiast ośmiu tirów – dwa ) , skomplikowanie elewacji.

Koszt realizacji fasady w GRG:

• 5 000 m 2
  – 2 750 000 PLN
  – szacunkowa liczba roboczogodzin – 1 miesiąc
• 10 000 m 2
  – 5 500 000 PLN
  – szacunkowa liczba roboczogodzin – 2 miesiące
• 20 000m 2
  – 11 000 000 PLN
  – szacunkowa liczba roboczogodzin – 4 miesiące

Spada tutaj koszt logistyki , koszty związane z pracownikami.

Koszt realizacji fasady w GRC (beton):

• 5 000 m 2
  – 3 250 000 PLN
  – szacunkowa liczba roboczogodzin – 2 miesiące
• 10 000 m 2
  – 6 500 000 PLN
  – szacunkowa liczba roboczogodzin – 4 miesiące
• 20 000m 2
  – 13 000 000 PLN
  – szacunkowa liczba roboczogodzin – 8 miesięcy

Słowniczek:

GRG – Glassfibre reinforced Gypsum – Odlew gipsowy zbrojony włóknem szklanym

GRC – Beton GRC (Glassfiber Reinforced Concrete), czyli beton zbrojony włóknem szklanym, to nowoczesny materiał budowlany, który łączy w sobie cechy betonu oraz wytrzymałość i elastyczność włókien szklanych.