Windy, schody ruchome i inne urządzenia UTB w obiektach

Człowiek od wieków starał się ułatwiać sobie codzienność. Upraszczał pewne czynności,by poprawić komfort życia. Proces ten przyczyniał się do rozwoju technologii i postępu technologicznego- bojak pokazuje historia, tylko te wynalazki, które nie znalazły powszechnego zastosowania ułatwiającego życie, skazane były na niepowodzenie.

Już podczas budowy egipskich piramid wykorzystywano machiny (maszyny), które wciągały bloki na kolejne poziomy budowli. Czy było to coś na wzór windy towarowej, czy dzisiejszych żurawi budowlanych? Być może tak. Niezależnie od tego, już w dawnych czasach szukano rozwiązań do podnoszenia ładunków i ludzi na wysokość.

Dziś, korzystamy z różnych technologii i  bardzo zaawansowanych często urządzeń do transportu osób i przedmiotów w różnych płaszczyznach. Są one coraz bezpieczniejsze, wyposażone w najnowsze rozwiązania, dzięki którym komunikują się z użytkownikami i zapewniają im bezpieczne przemieszczanie się w poziomie i pionie po budynku z różną prędkością.

Winda windzie nierówna

Dziś, w istniejących już budynkach, spotykamy nie tylko windy do transportu ludzi, ale też kuchenne, dostarczające posiłki na poszczególne poziomy budynku, towarowe, oraz ewakuacyjne.  Znajdziemy wśród nich widny zabudowane w szachtach technicznych wewnątrz budynków, ale również zewnętrzne, stanowiące przeszklone elementy architektoniczne. Mogą to być mniejsze windy o mniejszym udźwigu lub wieloosobowe, mieszczące kilkanaście osób. Wyposażone w drzwi z jednej strony lub dwustronne, z kabinami kształtem i wymiarem dostosowanymi do potrzeb użytkowników. Ważne, by były to urządzenia bezpieczne i skuteczne, gdyż awaria i zablokowanie ich prac, może spowodować nie tylko utrudnienia w transporcie, ale również niepokój i dyskomfort osób uwięzionych między piętrami. Istotne jest również bezpieczeństwo samych silników, lin i mechanizmów hydraulicznych utrzymujących kabiny i uniemożliwiających upadek z wysokości. Wymienione zabezpieczenia będą badane przez urząd dopuszczający windy do pracy i potwierdzający ich sprawność.

Poza specjalistycznym serwisem producenta lub autoryzowanych partnerów, istnieje państwowa jednostka kontroli, bez której akceptacji winda nie zostanie dopuszczona do użytkowania. Jednostką tą jest  Urząd Dozoru Technicznego. Potwierdzenie dokonania kontroli przez ten urząd,znajdziemy w każdej dopuszczonej do użytkowania kabinie windy. Powinna zawierać widoczną datę kontroli i informację, do kiedy jest ważna.* Nie dotyczy to tylko obiektów wojskowych, które mają swój urząd docelów WDT i tych ze znaczkiem TDT dla transportu. Nie znajdując takiej kontrolki w kabinie, lub znajdując na niej nieaktualną datę przydatności do pracy, lepiej nie korzystać z urządzenia i zgłosić od UDT (WDT) taki stan.

Kiedy wind jest więcej

W budynkach wymagających pracy kilku wind równocześnie, ważnym elementem będzie sposób sterowania całym systemem. Odchodzi się już od indywidualnych paneli do przywołania poszczególnych dźwigów na pojedynczych kondygnacjach. Coraz częściej spotkamy jeden panel, często z wyborem piętra, na które chcemy się przemieścić i wyświetlaczem wskazującym kabinę, która nas na nie dowiezie. W budynkach z kontrolą dostępu, możemy spotkać czytniki kart dostępowych, które ograniczą nam wybór jedynie do piętra, do którego mamy wstęp.

Takie zintegrowane czytniki i systemy automatyki sterowania zestawami wind,  optymalizują ich pracę, skracają czas dotarcia użytkownika na miejsce przy jednoczesnym efektywnym zarządzaniu pracą wind i tzw. pustymi przebiegami. Część producentów, może na życzenie klienta wyposażyć kabinę windy w specjalne panele – służące nie tylko do komunikacji z pasażerami i wzywania pomocy, ale również informujące o położeniu kabiny, czy też przedstawiające komunikaty informacyjne i/lub marketingowe. Jednym z takich rozwiązań będzie wyświetlacz eView montowany w panelu dyspozycji w miejscu tradycyjnego wyświetlacza pięter.

Schody i chodniki ruchome

Jako Urządzenia Transportu Bliskiego UTB w obiektach, kwalifikowane są nie tylko windy lub inaczej dźwigi osobowe. UTB, z którymi mamy do czynienia przy ich eksploatacji najczęściej to:

• Schody ruchome do przewozu osób między kondygnacjami czy piętrami budynku, w skład których wchodzi konstrukcja nośna, taśma, stopnie i poręcz. Całość napędza zespół z silnikiem elektrycznym i przekładnią;
• Chodniki ruchome, czyli urządzenia transportu poziomego, funkcjonujące na podobnej zasadzie, co schody ruchome-  z tą różnicą, że zamiast po stopniach, transport odbywa się po taśmie stanowiącej jedną płaszczyznę. Stosowane głównie w miejscach o dużym natężeniu ruchu.
• Urządzenia do transportu osób niepełnosprawnych, składające się z podestu i mechanizmu podnoszenia, najczęściej o napędzie elektrycznym lub hydraulicznym. Często spotykane są w starszych budynkach, do których wejścia umieszczone są powyżej poziomu chodników.

Chodniki i schody ruchome będziemy spotykać najczęściej w centrach handlowych, na lotniskach i dworcach kolejowych – wszędzie tam, gdzie wymagana jest sprawna, szybka i ciągła komunikacja między kondygnacjami. Znajdziemy je też w dużych sklepach położonych na dwóch poziomach.

Chodniki ruchome dostosowane są często do przemieszczania się osób wraz z wózkami do transportu zakupów -nie tylko tych spożywczych, ale i budowlanych. Charakteryzuje je specjalna konstrukcja taśmy transportowej i kółek , które hamują możliwość przemieszczania się wózków i zapewniają bezpieczeństwo podczas transportu po pochylni. Automatycznie zdejmowana blokada kółek, po zakończeniu transportu na taśmie, pozwala bezpiecznie kontynuować transport po płaskiej powierzchni. Tam, gdzie samoistne przemieszczanie się wózków jest niewskazane, spotkamy pionowe słupki, które uniemożliwiają im wjechanie na taśmę.

Inteligentne mechanizmy schodów i chodników ruchomych

Podobnie jak w przypadku wind, mechanizmy napędzające chodniki i schody ruchome, są zasilane w sposób ciągły, często z opcją zmiany kierunku poruszania się zestawów i funkcjami ograniczania zużycia energii. W obecnym standardzie, w niemal wszystkich mechanizmach montowane są falowniki sterowane czujnikami wykrywającymi obecność osób przy wejściu na urządzenia, które umożliwiają płynną ich pracę.

Rozpoznamy istnienie tej funkcji, gdy zauważymy, że urządzenie „rusza” dopiero, gdy pojawimy się w zasięgu czujników. Takie rozwiązania pozwalają zmniejszyć zużycie energii elektrycznej w miejscach, gdzie występują szczyty ruchu i okresy słabszego jego natężenia. Poprzez płynną regulację pracy silnika, uzyskuje się też dłuższy czas pracy i mniejszą usterkowość.

Case study OTIS

Rozwiązania oszczędzające energię stosowane są także przez niektórych producentów wind. Dobrym przykładem może być firma OTIS, z którą od wielu lat współpracuję, obserwując jej rozwój w tym zakresie.

Wyżej opisane typy UTB widzą osoby odwiedzające budynki – a nie są to oczywiście wszystkie UTB, jakie można w nich spotkać…

Przechodząc na zaplecza, do stref dostaw i technicznych, znajdziemy też podesty ruchome, tzw. podnośniki koszowe przeznaczone do wykonywania napraw i serwisowania urządzeń znajdujących się na znacznych wysokościach, których przeprowadzanie z poziomu drabiny byłoby niebezpieczne, a czasem nawet niemożliwe.

Spotykamy też podesty ruchome wiszące, czyli opuszczane na linach platformy robocze (kosze) zawieszone na specjalnych dźwigarach z dachu budynku, przeznaczone do zewnętrznych prac na elewacji. W strefach dostaw, przy dokach ramp rozładunkowych, do zniwelowania poziomu naczepy pojazdu i budynku stosujemy platformy załadowcze.

Nie należy też zapominać o okresach powstawania, budowy i przebudowy budynków, podczas których będziemy korzystać z dźwigów i żurawi budowlanych, stosowanych do pionowego przemieszczania ludzi  i ładunków (dźwigi osobowo – towarowe) lub wyłącznie ładunków (dźwigi towarowe).

Być może znajdziemy jeszcze inne urządzenia transportowe wspierające człowieka przy pracy, ułatwiające budowę domów i budynków przemysłowych, ale też dostęp do sklepów, biur, czy kin.

Dziś, bez UTB nie wyobrażamy sobie życia. Wracając ze spaceru z wózkiem dziecięcym, czy zakupami będziemy bardzo rozczarowani widząc tabliczkę „awaria windy”. Podczas przedświątecznych zakupów w galerii handlowej, gdy nasz czas jest limitowany, a prezentów pełna lista, poziom naszej złości sięgnie zenitu, gdy na naszej drodze spotkamy nieczynne schody ruchome.

Ważny jest serwis

Dla zapewnienia nieprzerwanej pracy poprzez ograniczenie awaryjności, a zarazem zmniejszenia kosztów napraw, musimy zapewnić urządzeniom stały, profesjonalny serwis i przeglądy konserwacyjne. Podczas tych przeglądów, pracownicy firm serwisowych wyposażeni w aparaturę pomiarową, i co najważniejsze – wiedzę oraz doświadczenie, będą mogli wykryć małe usterki i szybko je usunąć.

Z doświadczenia w codziennej pracy zarządcy nieruchomościami komercyjnymi Apsys Polska, lista godnych polecenia serwisów, z którymi pracujemy od lat, jest ograniczona. Wyniki ankiet oceniających pracę serwisów z kilku obiektów prezentowane i omawiane są okresowo z firmami świadczącymi usługi serwisowe. Pisałem w jednym z poprzednich artykułów o autorskim systemie KPI wspierającym pracę zarządcy nieruchomości APSYS POLSKA i o tym, jak podnosimy dzięki niemu jakości usług.

Po każdej rozmowie z współpracującymi firmami odnoszę bardzo pozytywne wrażenie. Jedną z takich firm jest OTIS, któremu podobnie jak i nam zależy na długoterminowej współpracy, podnoszeniu jakości usług i zadowoleniu klienta. Coroczna prezentacja KPI, naszych ocen, oczekiwań i możliwości OTIS jest już rutyną. Korzystajmy też z nowych i fabrycznych części zamiennych, nawet jeżeli wydają się nieco droższe w zakupie, różnice te pomiędzy tańszymi zamiennikami zwrócone zostaną nam podczas dłuższej eksploatacji.

Podczas programowania sterowników pracy wind i schodów ruchomych pamiętajmy o tym, iż w czasie pożaru i uruchomienia wyjść central pożarowych, zostaną one unieruchomione. To czy od razu, czy ze zwłoką pozwalającą na rozładowanie taśmy czy schodów, to już decyzja zarządcy i rzeczoznawcy ds. ppoż..

Zatrzymać możemy te urządzenia również przyciskami STOP zlokalizowanymi przy urządzeniach, zwłaszcza schodach pochylnych i ruchomych. Pamiętajmy także, aby użytkować je zgodnie z przeznaczeniem. Trzymajmy też z dala od nich szaliki i dziecięce rękawiczki na sznurkach, które najczęściej są przyczyną wypadków podczas pracy urządzeń.

Bez wind świat byłby inny

Czy wyobrażacie sobie świat bez ruchomych schodów, wind i żurawi? Dla mnie to trudne, może nie niemożliwe, ale na pewno kłopotliwe.

Jako dygresję podam tylko jedno miejsce bez wskazania lokalizacji oczywiście. Jest nim klub fitness, w którym po wykupieniu karnetu, możemy skorzystać z marszu po bieżni z podniesioną platformą odzwierciedlającą marsz pod górkę (oczywiście z bezpiecznym kątem nachylenia). To hit ostatnich miesięcy – maszyna „ruchome schody”, na której ćwiczący przez godzinę potrafią wspinać się na najwyższe piętra, spalając przy tym setki kalorii bez zmiany położenia! Po tych płatnych usługach klubowych, klienci nie korzystają już z bezpłatnych schodów prowadzących do klubu. Wybierają już te ruchome. 😊