Woda — ekonomicznie i ekologicznie

Zarządzanie obiegiem wody w nowoczesnych obiektach handlowych czy biurowych jest kluczowym aspektem z punktu widzenia ochrony środowiska, a także efektywności operacyjnej zarządców. Lista zapotrzebowania na wodę w każdym obiekcie komercyjnym jest dość długa. Wykorzystujemy ją na potrzeby sanitarne (sanitariaty dla pracowników i klientów, umywalki, prysznice w pomieszczeniach dla służb technicznych czy ekip sprzątających, woda dla najemców typu kluby fitness) oraz wynikające ze specyficznych potrzeb najemców (m.in. zakładów fryzjerskich czy kosmetycznych, myjni samochodowych, sklepów zoologicznych z akwariami). Kluczową rolę odgrywa również w gastronomii, zarówno tej przygotowującej produkty na sprzedaż dla klientów, jak i dla kantyn pracowniczych. Poza tym woda stanowi istotny element pożarowego zabezpieczenia obiektu – zarówno dla urządzeń instalacji tryskaczowych czy zraszaczowych, jak i w przypadku hydrantów. Potrzebna jest nie tylko do obiegu instalacji ogrzewania i schładzania, lecz także służy do nawadniania terenów zielonych przy obiektach.

Bez względu na przeznaczenie czy też charakterystykę odbiorcy wody – w pewnym momencie wraca ona do systemu po obróbce całościowej lub częściowej, w postaci ścieków. Ważny jest więc proces jej dostawy, jak również odbioru i odpowiedniego przygotowania do oddania miejskiej sieci kanalizacyjnej.

Rozwiązania pomiarowe wewnątrz obiektu: bezpieczeństwo i oszczędność

wodociągów miejskich (czasem obiekty wykorzystują też studnie głębinowe z własnymi ujęciami). Ważne jest również istnienie rezerwowego przyłącza oraz odpowiednie ciśnienie w sieci miejskiej. Postanowiłem nie poruszać wątku spełniania przez dostarczaną wodę parametrów jakościowych, zakładam bowiem, że muszą być na odpowiednim poziomie z uwagi na istniejące przepisy sanitarne. Natomiast okresowe badania wody pitnej (realizowane przed otwarciem lokali i punktów gastronomicznych) mają na celu wykluczenie skażenia i potwierdzenie zachowania odpowiednich parametrów w wewnętrznej sieci wodociągowej. Dlatego za niezwykle ważną uważam obecność zaworów antyskażeniowych zapobiegających przedostawaniu się do instalacji bakterii i zanieczyszczeń.

Poza zaworami warto zwrócić szczególną uwagę na jeszcze dwa elementy instalacji: układy pomiarowe zużycia wody oraz elektrozawory. Te pierwsze w znaczny sposób wpływają na informację o rozpływie i zużyciu wody przez poszczególnych odbiorców i wykorzystywane technologie. Informacja z licznika głównego obiektu niewiele nam daje, poza prognozą dotyczącą przewidywanych opłat za wodę. Dzięki odpowiednio dopasowanym układom pomiarowym otrzymamy informację porównawczą, ile wody potrzebują poszczególni odbiorcy i czy żaden z nich nie zużywa jej więcej niż inni użytkownicy o podobnych potrzebach.

Z kolei elektrozawory zapobiegają niekontrolowanym wyciekom wody, które mogą generować ogromne koszty dla odbiorcy. Poza tym istotnym ekonomicznym aspektem jest również aspekt ekologiczny. Współcześnie woda funkcjonuje jako zasób ogólnodostępny, ale coraz cenniejszy dla naszej planety i należy z szacunkiem podchodzić do każdego zużywanego litra. Ważne jest zarówno dokładne rozpoznanie potrzeb (na podstawie prowadzonych na bieżąco analiz), jak i wsparcie użytkowanej technologii. A zatem zadaniem elektrozaworów sterowanych poprzez odpowiednie systemy nadzoru jest ograniczenie możliwości dopływu wody poza godzinami, kiedy powinna być używana.

Ponadto obiekty coraz częściej wyposaża się w urządzenia sanitarne o niskim zużyciu wody, takie jak spłuczki czy aeratory w kranach, które zmniejszają przepływ wody bez utraty ciśnienia. Wielu użytkowników instaluje też systemy monitorowania zużycia wody, by identyfikować obszary, w których można oszczędzić wodę dzięki zastosowaniu optymalizacji procesów technologicznych, jak np. sprzątanie. Co ciekawe, firmy oferujące maszyny sprzątające konkurują dziś nie tylko ceną, lecz także parametrami zużycia wody na m2 posprzątanej powierzchni.

W celu zmniejszenia zużycia wody, obiekty mogą również stosować systemy recyrkulacji wody w różnych procesach, na przykład w układach chłodzenia lub systemach do podlewania roślin. Recyrkulacja pozwala na ponowne wykorzystanie wody, co redukuje zarówno jej zużycie, jak i koszty związane z uzdatnianiem.

Dbałość o skład chemiczny wody

Woda w obiegach technologicznych – niezależnie od tego, czy znajduje w obiegu wymuszonym, czy jest to tzw. woda stojąca (instalacja tryskaczowa) – powinna odpowiadać specjalnym wymaganiom chemicznym pod względem jej składu. Niewłaściwe parametry mogą, w czasie eksploatacji, powodować korozję rurociągów oraz osadzanie wewnątrz rur osadu powodującego zmniejszenie ich średnicy, a na urządzeniach grzewczych czy chłodniczych dodatkowe opory w oddawaniu ciepła na elementach radiacyjnych.

Kamień będzie też niekorzystnie wpływał na pracę pomp i zaworów. Jeśli chodzi o instalację tryskaczową, to jednym z bardziej wrażliwych elementów wykonawczych jest tryskacz. Zdarza się, że poddawany okresowym badaniom w CNBOP czy VDS nie otrzymuje pozytywnego dopuszczenia do dalszej eksploatacji z uwagi na zbyt mały przepływ. Powoduje go zmniejszenie średnicy wypływu wskutek działania osadu od stojącej w nim zbyt „twardej wody”. Ważne też, by na pozostałych instalacjach pamiętać o tak prozaicznym zadaniu, jak wymiana lub czyszczenie filtrów zatrzymujących zanieczyszczenia w wodzie.

Nie tylko zanieczyszczenia chemiczne i mechaniczne występują w przypadku wody w obiegu wewnętrznym, groźna jest również bakteria Legionella. Należy pamiętać o tzw. wykonaniu przegrzewu wody, czyli dezynfekcji termicznej. W temperaturze powyżej 55°C bakterie Legionelli giną, a skuteczność dezynfekcji wzrasta wraz z temperaturą wody.

Ponowne wykorzystanie szarej wody

Szara woda to termin odnoszący się do wody zużytej, która nie jest ani wodą pitną, ani ściekami, lecz stanowi pośrednią kategorię wody użytkowej. Jest to woda pochodząca głównie z kuchni, umywalek i pralni, podatna na ponowne wykorzystanie w celach niespożywczych, takich jak podlewanie roślin czy spłukiwanie toalet. Szara woda zawiera zanieczyszczenia organiczne (resztki żywności, mydło, składniki kosmetyków) oraz nieorganiczne (substancje chemiczne z detergentów). Jednakże w porównaniu z czarną wodą (ściekami) łatwiej poddaje się procesom oczyszczania.

Istnieje wiele różnych technologii oczyszczania szarej wody, w tym: systemy filtracji, procesy biologiczne, dezynfekcja UV, a także technologie bardziej zaawansowane, takie jak osmoza odwrotna czy procesy membranowe. Wybór odpowiedniej technologii zależy od specyficznych potrzeb, budżetu oraz warunków lokalnych. Ponowne wykorzystanie szarej wody przynosi wiele korzyści – zarówno z punktu widzenia ochrony środowiska, jak i oszczędności ekonomicznych. Poprzez ograniczenie zużycia wody pitnej oraz zmniejszenie obciążenia kanalizacyjnego, można zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko naturalne i obniżyć koszty związane z zużyciem wody.

Wody opadowe i zbiorniki retencyjne

W alternatywnym wykorzystaniu wody w obiegu wtórnym służą zbiorniki retencyjne gromadzące wody opadowe z dachów budynków. Woda użyta do nawadniania terenów zielonych stanowi idealne źródło niegenerujące kosztów zaopatrzenia w wodę i oddania ścieków. Działania inwestycyjne obejmują budowę, instalację, jak i odpowiednią eksploatację zbiornika.

W dużych obiektach często wykorzystuje się systemy nawadniania do podlewania roślin ozdobnych oraz terenów zielonych wokół budynku, zaprojektowane w sposób umożliwiający minimalne zużycie wody poprzez zastosowanie technologii nawadniania kropelkowego oraz inteligentnych systemów sterowania, które dostosowują podlewanie do warunków pogodowych.

Odprowadzanie wody opadowej (tzw. deszczówki) do zbiorników retencyjnych to również jedno z rozwiązań zapobiegających ryzyku zalania budynku oraz terenów wokół niego. W nowoczesnych obiektach pompy drenażowe czy też studzienki retencyjne stosowane są po to, aby zminimalizować ryzyko zalania budynku.

Odprowadzanie ścieków

Oprócz kanalizacji deszczowej mamy do czynienia z kanalizacją technologiczną, odpowiedzialną za odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, niewykorzystanych ponownie w obiegu szarej wody. Systemy zbierania i oczyszczania ścieków powinny być zaprojektowane w sposób zapewniający ograniczenie  negatywnego wpływu na środowisko naturalne, z uwzględnieniem wszelkich obowiązujących warunków ochrony środowiska.

Mamy różne parametry ścieków i w różny sposób musimy je przygotować (oczyścić) przed oddaniem do sieci miejskiej kanalizacji. Wykonywane okresowo badania pozwalają na bieżącą ocenę parametrów ścieków, takich jak: pH, zawartość substancji organicznych, zanieczyszczeń chemicznych czy obecność mikroorganizmów. Dzięki szybkiej identyfikacji nieprawidłowości lub przekroczenia norm bez zbędnej zwłoki podejmowane są odpowiednie działania korygujące.

Analiza wyników monitoringu i badań ścieków pomaga również w identyfikacji obszarów, w których można zoptymalizować procesy, by zmniejszyć zarówno ilość, jak i stopień zanieczyszczeń wytwarzanych ścieków. Poprzez wprowadzenie zmian w procesach produkcyjnych oraz zastosowanie bardziej efektywnych technologii oczyszczania wody można zmniejszyć negatywny wpływ obiektu na środowisko.

Jak w każdej dziedzinie, ogromne znaczenie ma świadomość zarówno pracowników, jak i klientów obiektu. Edukowanie wspomnianej grupy w temacie oszczędnego wykorzystania wody, a także wdrożenie praktyk zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi stanowi klucz do skutecznego zarządzania obiegiem wody w obiektach. Zaoferowanie realnego wsparcia dla działań proekologicznych wraz z odpowiednio przeprowadzoną kampanią informacyjną może przyczynić się do zmniejszenia zużycia wody w całym obiekcie.

Podsumowując, skuteczne zarządzanie obiegiem wody w nowoczesnych obiektach handlowych wymaga zastosowania zaawansowanych technologii, świadomości ekologicznej oraz ciągłego monitorowania i optymalizacji procesów związanych z użytkowaniem wody.

Zastanówmy się dziś, jaką gospodarkę wodną i kanalizacyjną prowadzimy w naszych obiektach i co jeszcze możemy zmienić bądź poprawić, aby zyskać świadomość i wpływ nie tylko na ponoszone koszty, lecz także funkcjonowanie gospodarki wodnej w ujęciu globalnym.