Habitat 7 – przełomowy projekt na mapie zrównoważonego budownictwa

Wyzwania świadomej architektury XXI wieku

W obliczu coraz większej świadomości dotyczącej zmian klimatycznych oraz wprowadzania nowych wytycznych i przepisów dotyczących ochrony środowiska, architektura stoi przed kluczowymi wyzwaniami – jak projektować konstrukcje zrównoważone, które jednocześnie zapewniają maksymalny komfort dla człowieka? Dzisiaj ślad węglowy budynku odmieniany jest przez wszystkie przypadki, a uczestnicy procesu inwestycyjnego szukają sposobów na jego ograniczenie. Pod uwagę należy wziąć operacyjny ślad węglowy, który dotyczy emisji CO2 związanej z ogrzewaniem, chłodzeniem i wykorzystywaniem energii w obiekcie, ale także wbudowany ślad węglowy, obejmujący emisje zawarte w materiałach – od ich pozyskania, poprzez produkcję, budowę, aż po rozbiórkę i koniec życia budynku. Kluczowe znaczenie ma tu wybór takich technologii, które będą odpowiedzią na emisyjny ból głowy, a co za tym idzie – świadome stosowanie materiałów, które zmniejszą wbudowany i operacyjny ślad.

Doskonałym przykładem jest chociażby szkło płaskie produkowane ze stłuczki szklanej, które już na etapie wytwarzania generuje ok. 700 kg mniej CO2 na tonę w porównaniu do produkcji szkła wytwarzanego z surowców pierwotnych. Dodatkowo umożliwia ono mniejsze spalanie paliwa oraz ogranicza wykorzystanie surowców nieodnawialnych na rzecz recyklatu, którego zastosowanie wdraża w praktyce zasady gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ). Zastosowanie jednej tony stłuczki szklanej do produkcji szkła pozwala jednocześnie oszczędzić 1,2 tony surowców naturalnych. Recykling zmniejsza więc zapotrzebowanie na surowce, takie jak piasek, wapień i dolomit, a to w efekcie prowadzi do zredukowania eksploatacji kurczących się zasobów naturalnych planety. Co równie ważne – udział stłuczki w procesie produkcji nie wpływa na jakość wytwarzanego szkła – ma ono bowiem takie same właściwości wizualne, parametry i odznacza się taką samą trwałością, co szkło wytworzone z większym udziałem surowców pierwotnych.

Legislacja i aktualne standardy budowlane

Współczesny zestaw regulacji, takich jak Europejski Zielony Ład (w tym „Fit for 55”) wspierają działania mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku, co ma nas przybliżyć do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Legislację wspierają międzynarodowe wielokryterialne certyfikaty środowiskowe, jak BREEAM czy LEED wraz z lokalnymi systemami certyfikacji.

Habitat 7 w Göteborgu to przykład takiej realizacji – projekt uzyskał prestiżowe certyfikaty wykazujące jego niskoemisyjny charakter i spełnianie długoterminowych celów środowiskowych. Obiekt posiada certyfikat BREEAM na poziomie Excellent, a szwedzki certyfikat NollCO₂ – „zero emisji dwutlenku węgla” – potwierdza pełną neutralność klimatyczną. Habitat 7 uzyskał również certyfikat CityLab, wspierający zrównoważony rozwój obszarów miejskich (w tym przypadku Masthuggskajen), co podkreśla jego wkład w ochronę środowiska i poprawę jakości przestrzeni miejskiej.

Inwestorzy i projektanci Habitat 7 przeskanowali projekt pod kątem materiałów, które będą generowały jak największy ślad węglowy. Stawiając na drewnianą konstrukcję nośną, szkło znalazło się na krótkiej liście materiałów, gdzie ślad węglowy będzie sporym obciążeniem dla spełnienia norm środowiskowych. Tym bardziej, że stanowi ono aż 30% z 4000 m² całej powierzchni fasady, aby zapewnić maksymalny dostęp do światła dziennego i wyeksponować drewnianą część budynku. Dzięki dostępnym możliwościom produkcyjnym i przetwórczym szkła wybrano ORAÉ® zawierające aż 64% stłuczki szklanej (recyklatu) i produkowane z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii, dzięki czemu minimalizuje emisję CO2 na każdym etapie swojego cyklu życia. Charakteryzuje się ono aż o 42% niższym śladem węglowym w porównaniu do rozwiązań stosowanych do tej pory (np. dla szkła o grubości 4 mm ślad węglowy wynosi zaledwie 6,64 kg CO2 na m2). Wartość ta została potwierdzona Deklaracją Środowiskową Produktu EPD. Szkło to uzyskało też certyfikat Cradle to Cradle® Certified® (C2C Certified®) V4.0 na poziomie Brązowym, a za wysoką zawartość recyklatu ocenę Platinum w kategorii obieg zamknięty produktu.

ORAÉ® i zaawansowane powłoki funkcyjne

W projekcie Habitat 7 szkło bazowe ORAÉ® zostało wzbogacone o powłoki funkcyjne, które znacząco podnoszą jego efektywność energetyczną i estetykę. Przeszklenia fasady wykonano ze szkła przeciwsłonecznego COOL-LITE® XTREME ORAÉ®, które wyróżnia się wysoką selektywnością (S=2,12). To dzięki temu przeszklenia w takiej konfiguracji są zdolne do przepuszczania dużej ilości światła widzialnego, a jednocześnie blokują promieniowanie podczerwone. Sprawia to, że pomieszczenia są jasne i doświetlone naturalnym światłem, co pozytywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie użytkowników. Zarazem są one chronione przed nadmiernym przegrzewaniem. Dodatkowo ten rodzaj powłoki cechuje się niskim współczynnikiem odbicia co umożliwia atrakcyjne wizualnie wyeksponowanie drewnianej konstrukcji budynku, zgodnie z założeniami architektów. Dzięki temu fasada Habitat 7 harmonijnie wpisuje się w miejską architekturę Göteborga, łącząc wysoką efektywność energetyczną z estetyką.

Efektem zastosowanych rozwiązań jest zapewnienie komfortu termicznego oraz stabilnej temperatury wewnątrz budynku, co znacznie redukuje jego zapotrzebowanie energetyczne na chłodzenie, przyczyniając się do obniżenia całkowitego śladu węglowego.

Realizacja projektu – moc innowacyjnych rozwiązań

Habitat 7, projekt dewelopera NCC, stanowił wyzwanie ze względu na wysokie wymagania dotyczące minimalizacji emisji i konieczność zapewnienia komfortu pracownikom biurowym przy ruchliwej ulicy. Zazwyczaj redukcja hałasu wiąże się z użyciem grubszych przeszkleń, co zwiększałoby ślad węglowy, ale dzięki zastosowanym konfiguracjom szkła udało się tego uniknąć.

“Był to mój pierwszy duży projekt z ORAÉ®. Zajmuję się tematyką recyklingu szkła od lat i obserwacja, że prawie 2/3 tego szkła pochodzi z surowca recyklingowego, była dla mnie prawdziwym przełomem. Ale jak stworzyć dobry projekt, gdy całe szkło jest robione na zamówienie? Kluczowe było ograniczenie liczby rodzajów szkła, co ułatwiło produkcję. Priorytetem były powłoki o niskim współczynniku odbicia, by wyeksponować drewnianą konstrukcję budynku. Szkło COOL-LITE® XTREME 61/29 o wysokiej selektywności spełniło wymagania dotyczące zmiennych warunków świetlnych i przepuszczalności energii, idealnie pasując do większości fasady. Dodatkowo za pomocą narzędzia ISACO obliczyliśmy wymagania redukcji hałasu i znaleźliśmy rozwiązania, które pozwoliły zrezygnować z laminacji zewnętrznych szyb. Starannie dobrana konfiguracja szkła składała się z 8- i 10-milimetrowego szkła odprężonego COOL-LITE® XTREME 61/29 oraz 8-milimetrowego szkła hartowanego COOL-LITE® XTREME 61/29II na parterze. Wszystkie środkowe szyby miały grubość 6 mm, a powłoka niskoemisyjna znajdowała się na pozycji #4. Wewnętrzne szyby wybrano w konfiguracjach 44.2, 66.2 i 88.2 STADIP® PROTECT SILENCE, bez dodatkowych powłok. Dzięki temu udało się zredukować liczbę typów szkła z szesnastu do dziewięciu. Określiliśmy też typy szkła jeszcze przed rozpoczęciem produkcji. Wczesne planowanie pozwoliło nam dokładnie oszacować zapotrzebowanie na każdą grubość ORAÉ® użytego w projekcie od powłok przeciwsłonecznych, przez niskoemisyjne czy wersje niskoemisyjnych czy wersji bez powłok. Optymalizacja projektu umożliwiła minimalizację strat cięcia. Następnie przyszła kolej na terminy produkcji powłok, wymagające ścisłej współpracy z Press Glass, który był odpowiedzialny za przetwórstwo szkła” – wyznał Oskar Storm, Technical Specification Manager Saint-Gobain Glass.

Zespół architektów z biura Semrén & Månsson stworzył konstrukcję nośną z drewna, aby nadać budynkowi wygląd starego magazynu portowego z dużą ilością szkła na fasadzie. Wyeliminowanie stali i betonu z konstrukcji uczyniło szkło głównym źródłem wbudowanego śladu węglowego Habitat 7. Zastosowano też system fasadowy bARK firmy Fasadglas Bäcklin, który wykorzystuje drewno po stronie wewnętrznej, a aluminium na zewnątrz, by chronić przed warunkami atmosferycznymi. Dzięki temu rozwiązaniu minimalizowano wartość U fasady, eliminując mostki termiczne. Zrezygnowano także z zewnętrznych osłon przeciwsłonecznych, zastępując je szkłem przeciwsłonecznym z opcjonalnymi wewnętrznymi osłonami.

“Byliśmy bardzo dumni, że Fasadglas zaufał przetwórcy z Polski i Press Glass wyprodukował i dostarczył gotowe formatki szkła przy realizacji swojego pierwszego projektu z ORAÉ® . Jak wspomniał Oskar, ważne było, aby planowanie całego projektu rozpocząć na wczesnym etapie. Początkowo było to nieco stresujące, ale później okazało się zaletą – mieliśmy zabezpieczony niezbędny materiał oraz jasny plan produkcji, co usprawniło cały proces. Mogłoby się wydawać, że musieliśmy zamówić dodatkowe szkło na ewentualne wymiany, ale ORAÉ® wygląda identycznie jak standardowe szkło Saint-Gobain. Dzięki zapasowi w kalkulacji śladu węglowego budynku mogliśmy pokryć kilka wymian standardowym szkłem PLANICLEAR®. Może to również dotyczyć przyszłych potrzeb związanych z wymianą w trakcie eksploatacji budynku. Patrząc wstecz, jesteśmy bardzo zadowoleni z realizacji. Obecnie dostarczamy produkty oparte na tym szkle bazowym do projektów w całej Europie” – wyjaśnia Jesper Jörgensen, Area Sales Manager Press Glass.

“Początek projektu Habitat 7 wzbudził wiele wątpliwości, ponieważ po raz pierwszy do produkcji miało być wykorzystane szkło o zredukowanym śladzie węglowym. Dzięki wsparciu technicznemu Saint-Gobain Glass byliśmy w pełni przygotowani do procesu obróbki szkła ORAÉ®. Początkowy niepokój operatorów szybko przerodził się w ciekawość, a cały proces produkcyjny stał się dla nich rodzajem szkolenia ze zrównoważonego rozwoju. Efektem tej współpracy jest Habitat 7 w Göteborgu – pierwszy budynek oszklony szkłem ORAÉ®” – podsumowuje ing. Marcin Gaik, Process Engineer – Commercial, Press Glass.

Zmiany klimatu i wynikająca z nich konieczność adaptacji do nowych środowiskowych realiów są jednym z największych wyzwań, z jakimi musimy się obecnie mierzyć. W związku z tym, że globalne ocieplenie wpływa praktycznie na każdy aspekt naszego życia, wymaga zarazem podejmowania precyzyjnych, skutecznych i szybkich działań zmierzających do spowolnienia tego procesu. Dotyczy to szczególnie branży budowlanej, odpowiadającej za niemal 40% światowej emisji gazów cieplarnianych. Rozwój oferty zrównoważonych, niskoemisyjnych rozwiązań, które równocześnie charakteryzują się doskonałymi walorami użytkowymi to bez wątpienia przyszłość budownictwa. Habitat 7 to symbol nowoczesnego podejścia do architektury, która wtapia się w tkankę miejską ze zrównoważonym obiektem, który dzięki konsekwencji oraz determinacji architektów i inwestorów realizuje najbardziej ambitne cele w zakresie jak najmniejszego śladu węglowego z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. A wszystko dla komfortu użytkowania przestrzeni z troską o przyszłość planety.