Greenwashing – wstydliwa prawda o modernizacjach tłumaczonych wdrażaniem strategii ESG

Kolejny panel dyskusyjny podczas konferencji branżowej jakich wiele – gromadzi członków zarządów znanych przedsiębiorstw, ekspertów zachęcających do opracowania przez te firmy – strategii dekarbonizacyjnych. Na ekranie wiszącym za plecami prelegentów widać przyciągające wzrok wizualizacje. Oczywiście w dyskusji obowiązkowo padają przypomnienia o spoczywającej na każdym z nas odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń za obniżanie śladu węglowego. 

„Oszczędzaj energię, bo może jej zabraknąć” takim hasłem oplakatowana jest winda, którą jeżdżę prawie codziennie. Jako wyjątkowe, bo ekologiczne – reklamowane jest osiedle domów jednorodzinnych wyposażone w pompy ciepła zamiast kotłów gazowych powstające w bezpośredniej bliskości najpiękniejszych terenów zielonych w stolicy. Oddana do użytku pierwsza w Polsce instalacja fotowoltaiki zintegrowana z magazynem energii dla centrum logistycznego finiszuje projekt na Dolnym Śląsku cenionego dewelopera hal wielkopowierzchniowych. Międzynarodowa firma ciepłownicza chwali się planami redukcji śladu węglowego w wyniku dużych inwestycji dofinansowanych ze środków europejskich. Rośnie zadowolenie zarządców nieruchomości – gdyż ich budynki zredukują ślad węglowy przy niższej konsumpcji prądu, szefów firm doradczych/ PR, bo te zyskują zamówienia na swoje usługi, członków zarządów, bo delegują zadania i czują mniejszy ciężar personalnej odpowiedzialności w nieznanym wcześniej obszarze wymagań europejskiej polityki klimatycznej, bankowców oraz inwestorów– bo dzisiaj deklarowanie działań ekologicznych jest w modzie i jest patriotycznym obowiązkiem.

Jakie faktycznie są powody do zadowolenia? Czy zadowolony powinien być najemca poddawanych modernizacji budynków? Jakie są podstawy do zadowolenia w związku z osiąganym tzw. efektem ekologicznym? Z perspektywy konkretnych biurowców, centrów logistycznych, łańcuchów dostaw – jak nieodnawialne zasoby Planety są dzisiaj eksploatowanie w odniesieniu do lat poprzedzających pandemie? Czy w roku 2024, 2025 faktycznie racjonalniej konsumujemy zasoby Planety niż przez wcześniejsze 50 lat? 

Dlaczego profesjonalna weryfikacja jest niezbędna dla sukcesu modernizacji?

Niestety w praktyce zestawienie rezultatów zrealizowanych modernizacji wobec deklarowanych początkowo celów – dla zdecydowanej większości projektów w kierunku niskoemisyjnym wypada blado – boleśnie zaskakując inwestorów, a przecież recepta na wspomniane bolączki jest dostępna na wyciągnięcie ręki.

Dlaczego w działaniach ESG obok niezbędnych intensywnych działań modernizacyjnych pomijana jest zwyczajna codzienna staranność kluczowa jeszcze przed rozpoczęciem tych projektów, w ich trakcie również w obszarze procedur obsługi technicznej aktualizowanych do zakresu realizowanych modernizacji?  Moim zdaniem trudno sobie wyobrazić skuteczne obniżaniu śladu węglowego bez zaangażowania ze strony inżynierów służb Facility Management. Warto zaznaczyć – wymóg bezstronności i posiadania kompetencji inżynierskich po stronie FM, co niestety nie jest oczywiste.

Property manager proponuje wdrożenie przewymiarowanych pomp ciepła z ograniczonymi możliwościami bieżącej regulacji przy zmiennym obciążeniu budynku. Jako argumentacji używa marek – swojej jako niezależnego doradcy biznesowo technicznego oraz dostawców technologii. W następnych krokach property manager asystuje lub jest generalnym wykonawcą przeprowadzanych modernizacji, które są finalizowane odbiorami przed właściwą regulacją urządzeń do wymagań ich producentów bez właściwej weryfikacji jakości wykonanych systemów. Zmodernizowany obiekt zostanie przekazany do eksploatacji bez zachowania należytej staranności?

Wspomniana wcześniej międzynarodowa firma świadcząca usługi ciepłownicze w wielu polskich miastach chwali się promowaniem ekologii, proponuje swoim klientom usługi optymalizacyjne, które prawdopodobnie będą wdrażane w stopniu limitowanym w taki sposób, aby w istotnym stopniu nie zmniejszać przychodów z tytułu usług ciepłowniczych. Podobne praktyki można by tłumaczyć prawami rynku, gdyby pracownicy operatora usług ciepłowniczych nie postępowaliby jednocześnie w kierunku blokowania wdrożeń rozwiązań optymalizacyjnych innych niż oferowane przez siebie.

Brak staranności może kosztować

Czy brak staranności i holistycznego podejścia do przeprowadzanych modernizacji – ze strony property managera, ignorowanie bezstronnego zaangażowania inżynierów FM, zaniechania po stronie operatora usług ciepłowniczych nie są przykładami praktyk greenwashing w czystej formie?

Z pierwszych stron popularnych portali internetowych krzyczy komunikat „Będzie tańszy prąd dla milionów Polaków” – nie wiadomo czy się cieszyć czy martwić, bo niskie ceny prądu demobilizują do jego oszczędzania. Mechanizmy osłonowe obejmą rachunki płacone do tzw. spółek obrotu.

W nadchodzącej dekadzie gwałtownie podrożeją usługi dystrybucji energii elektrycznej ze względu na fale inwestycji realizowanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych przenoszonych bezpośrednio w taryfy dystrybucyjne. Żywię nadzieję, że adaptacja do zmian w otoczeniu odbędzie się między innymi w ramach tworzonych nowych regulacji prawnych promujących tzw. społeczności energetyczne, których aktywność przełoży się na niższe ryzyka niezbilansowań sieciowych przy jednoczesnej maksymalizacji wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Wtedy będzie mniej greenwashingu, który czyni nas żabami gotowanymi w wodzie.

Niestety nie zdajemy sobie sprawy, że do historii przechodzi bezproblemowe korzystanie z energii elektrycznej. Generacja prądu ze źródeł odnawialnych stopniowo wypiera paliwa kopalne. Nie wystarcza podczas planowania modernizacji w kierunku odchodzenia od gazu ziemnego – wybór markowych urządzeń. Nie osiągniemy zaplanowanych rezultatów – jeśli instalacja pompy ciepła nie przebiega starannie, a magazyn energii nie ma zaimplementowanych  algorytmów do zmiennego obciążenia obiektu, zmiennej co 15 minut ceny energii, zmiennych składowych rachunku za jej dystrybucję etc.

Autokonsumpcja energii elektrycznej, zarządzanie ciepłem- są na wyciągnięcie ręki pod względem technicznym, jednak przekonywanie decydentów do dokonywania właściwych wyborów ciągle jeszcze jest walką z wiatrakami?