Optymalizacja energetyczna przynosi korzyści, które wykraczają poza standardy ekologiczne

To, jak połączyć efektywność energetyczną i kwestię białych certyfikatów – tłumaczy Michał Stępień, Dyrektor Działu Efektywności Energetycznej z firmy Energy Solution, zajmującej się działalnością doradczą dla odbiorców energii elektrycznej i paliwa gazowego. Firma aktywnie wspiera przedsiębiorców w obszarze efektywności energetycznej, uczestnicząc jednocześnie na rynku białych certyfikatów.

Wyższa efektywność energetyczna to większa konkurencyjność rynkowa

Efektywność energetyczna, zwłaszcza teraz, nabiera coraz większego znaczenia. Trudna sytuacja na rynku związana z kosztami nośników energetycznych, ciągle rosnące restrykcje co do ograniczania emisji gazów cieplarnianych sprawiają, że oszczędzanie zużycia energii staje się kluczowe dla rentowności i konkurencyjności wielu przedsiębiorstw. W Polsce potencjał do podejmowania aktywności zmierzających do zwiększenia efektywności energetycznej jest bardzo wysoki. Dotyczy on praktycznie wszystkich sektorów gospodarki.

Odrębną kwestią jest identyfikacja przedsięwzięć, których realizacja może wpłynąć na zmniejszenie zużycia energii. Często przedsiębiorcy poszukują w obrębie swojej działalności sposobów takiej optymalizacji. Pomocnym działaniem jest tutaj wykonanie wstępnego audytu energetycznego. Zawiera on analizę bieżącego zużycia mediów energetycznych oraz aktualnego stanu technicznego wykorzystywanej infrastruktury. Na bazie tych informacji oraz przeprowadzonych przez audytora analiz wskazywane są obszary, w których można zrealizować określone działania modernizacyjne. Oprócz poziomu rocznej oszczędności energii, analizie podlega również rentowność inwestycji. Tego rodzaju informacje stanowią dla przedsiębiorcy istotną pomoc w podjęciu decyzji inwestycyjnej.

System białych certyfikatów

Z możliwością podjęcia działań zmierzających do poprawy efektywności energetycznej ściśle wiąże się instrument wsparcia, jakim jest system białych certyfikatów. Jest to forma pozyskania wsparcia finansowego na inwestycje, które poprawia wydajność. Zakres działań, które mogą podlegać wsparciu został określony w Obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, z dnia 30 listopada 2021 r. Wniosek o pozyskanie świadectw efektywności energetycznej należy złożyć w Urzędzie Regulacji Energetyki przed rozpoczęciem inwestycji. Kluczowy załącznik do wniosku stanowi Audyt Efektywności Energetycznej, w którym wykazane jest obecne zużycie energii oraz zakładane oszczędności uzyskane na skutek wykonanych plac modernizacyjnych. Jednym z obowiązujących warunków jest uzyskanie rocznych oszczędności energii po wykonaniu modernizacji na poziomie 10 toe (toe – tona oleju ekwiwalentnego), co stanowi równowartość 11,63 MWh energii rocznie. Wartość dotacji zależy od ilości toe zaoszczędzonej energii. Aktualna cena 1 toe posiada równowartość około 2200 zł na Towarowej Giełdzie Energii. Z chwilą realizacji inwestycji należy udostępnić URE dokumenty poświadczające jej zakończenie, w tym kopię protokołu odbioru. Wówczas proces rozpatrywania wniosku dobiega końca i po pozytywnej weryfikacji pod względem formalnym i merytorycznym, URE dokonuje przekazania certyfikatów na konto Towarowej Giełdy Energii.

System białych certyfikatów spotyka się z dużym zainteresowaniem przedsiębiorców, dla których stanowi on zachętę do realizacji przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną.

Wymiana oświetlenia i termomodernizacja to realne oszczędności

W ostatniej dekadzie jednym z najpopularniejszych działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej jest powszechna wymiana tradycyjnego oświetlenia na energooszczędne rozwiązania LED. Tę inwestycję można przeprowadzać zarówno wewnątrz obiektów, takich jak biura, sklepy, magazyny czy galerie handlowe, jak i na zewnątrz, poprzez modernizację systemów oświetleniowych zewnętrznych, które często wykorzystują tradycyjne lampy sodowe, rtęciowe lub metalohalogenkowe. Działanie to przynosi oszczędności na poziomie od 40% do 50% w zakresie rocznego zużycia energii elektrycznej oraz kosztów z nią związanych. Wykazując oszczędność energii wynikającą z wymiany oświetlenia na poziomie np. 40 toe, można pozyskać 88 000 zł dotacji.

Wachlarz działań modernizacyjnych jest szeroki, począwszy od wspomnianego oświetlenia poprzez głęboką termomodernizację budynków, kończąc na szerokiej optymalizacji dotyczącej procesów przemysłowych. W przypadku termomodernizacji, w zakresie której możliwe jest docieplenie przegród, wymiana stolarki okiennej, modernizacja źródła ogrzewania i instalacja wentylacji, w zależności od wielkości budynku i mocy zainstalowanych urządzeń, można spodziewać się oszczędności energii rzędu 20 – 60 toe. Każdy rodzaj budynku może zostać poddany termomodernizacji – wyjątek stanowią obiekty zabytkowe, dla których należy uzyskać pozwolenie od konserwatora zabytków.

Efektywność energetyczna w branży retail, rolnictwie i przemyśle

Wiele usprawnień zwiększających efektywność energetyczną dotyczy obszaru spożywczego, od małych sklepików osiedlowych po supermarkety, centra dystrybucyjne czy zakłady produkcyjne, gdzie w dużym stopniu rozwinięte jest chłodnictwo. W zakresie tego typu modernizacji możliwe jest odzyskiwanie ciepła odpadowego czy poprawienie wydajności chłodniczej układu. W tego typu działaniach można się spodziewać rocznych oszczędności energii w przedziale około 50 – 200 toe. Duży potencjał do wykazania oszczędności kryje się w różnego rodzaju procesach produkcyjnych i technologicznych, które występują w zakładach produkcyjnych. Do najczęściej występujących przypadków zaliczyć można modernizację systemu sprężonego powietrza lub odzysk ciepła odpadowego. Poziom spodziewanych oszczędności energii z tytułu tego rodzaju działań wynosi 100 – 500 toe (dotacja w wysokości 220 000 zł – 1 100 000 zł).

W Polsce zakłady produkcyjne bardzo często bazują jeszcze na kotłowniach węglowych. Mogą to być kotłownie parowe lub wodne. Taką modernizację można prowadzić w wielu aspektach. Na przykład poprzez wykonanie odzysku ciepła (odzysk ciepła ze spalin, odmulin czy odsolin), optymalizacji pracy elementów instalacji parowej, kończąc na wymianie źródła ciepła z węglowego na gazowe lub inne. W takich przypadkach można spodziewać się poprawy efektywności energetycznej do około 20%. Dla mniejszych zakładów, zużywających średnio 500 ton węgla rocznie, spodziewany poziom oszczędności energii wyniesie wówczas 50 – 60 toe. Natomiast dla większych, których roczne zużycie może sięgać 1000 – 2000 ton, uzyskiwane oszczędności będą już wynosić 200 – 300 toe.

Duży potencjał oszczędności energii występuje w przedsiębiorstwach rolnych lub ogrodniczych. Często realizowanym przedsięwzięciem jest tutaj montaż pod zadaszeniem szklarni kurtyny cieniującej, co powoduje ograniczenie strat ciepła nawet do 40%. Takie działanie przekłada się bezpośrednio na zmniejszenie zużycia paliw na potrzeby ogrzewania. W zależności od powierzchni szklarni można się spodziewać oszczędności energii rzędu 1000 toe – 3000 toe (jednorazowa dotacja z tytułu systemu białych certyfikatów w wysokości 2 200 000 zł – 6 600 000 zł).

Gwarancje pochodzenia – czym są i do czego służą?

Poza białymi certyfikatami, które ułatwiają inwestowanie w energooszczędne rozwiązania, ważnym narzędziem dla przedsiębiorstwa chcącego działać w zrównoważony sposób są gwarancje pochodzenia. Jest to dokument, który poświadcza, że energia elektryczna została wytworzona z odnawialnych źródeł. To bardzo istotne także dla sektora nieruchomości, który obok działań na rzecz zwiększania efektywności energetycznej musi wykazywać się również korzystaniem z odnawialnych źródeł energii i ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych.

Dlaczego właściciele obiektów powinni mieć to na uwadze? Ponieważ presja na zakup zielonej energii rośnie ze strony najemców, klientów i inwestorów, którzy są coraz bardziej świadomi w kwestii ochrony środowiska i ekologicznych praktyk biznesowych. W przypadku braku możliwości bezpośredniej instalacji np. paneli fotowoltaicznych, źródło energii elektrycznej można potwierdzić gwarancjami pochodzenia, które w znacznym stopniu wpływają na wzrost atrakcyjności nieruchomości.

Kupującemu dają one pewność co do pochodzenia energii elektrycznej. Wpływają także na redukcję emisji CO2, potwierdzając aktywność właściciela nieruchomości w ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko. Gwarancje pochodzenia budują także pozytywny wizerunek nieruchomości wśród społeczności i klientów, co przekłada się na lepszy PR. Ich posiadanie jest istotne zwłaszcza dla firm publikujących raporty pozafinansowe dotyczące zrównoważonego rozwoju (ESG).

Posiadanie gwarancji pochodzenia energii elektrycznej jest dobrowolne, jednak dla części klientów staje się koniecznością. Przede wszystkim ze względu na oczekiwania interesariuszy, np. wymagania od kontrahentów zagranicznych. To dlatego warto współpracować w tym zakresie i dostosowywać wzajemne potrzeby oraz dostrzegać wzajemne korzyści płynące z zielonej energii.

Zainteresowanie polskiego biznesu gwarancjami pochodzenia stale rośnie, co potwierdzają firmy zajmujące się ich obrotem i umorzeniami. Od początku założenia w 2015 roku rejestru, łączny wolumen obrotu gwarancjami Energy Solution wynosi prawie 10 TWh, w tym do odbiorcy końcowego przekazano 1,7 TWh. W ciągu ostatnich trzech lat widzimy skokowy wzrost ilości przeprowadzonych transakcji — od 2021 do dziś nasz obrót wynosi 6,8 TWh.

Maksymalizacja efektywności przy minimalizacji zużycia energii przyczynia się do obniżenia kosztów, zmniejszenia wpływu na środowisko oraz zwiększenia wydajności w firmie. Przemysł spożywczy, rolnictwo, logistyka i usługi mają duży potencjał do zwiększenia efektywności energetycznej. Działania takie jak odzyskiwanie ciepła odpadowego, poprawa wydajności chłodnictwa czy modernizacja systemu sprężonego powietrza w halach, magazynach i innych nieruchomościach mogą przynieść zauważalne oszczędności.